જીવાદોરી નર્મદા ડેમની 16 હજાર ચોરસમીટર સપાટીનું 35 વર્ષે વોટર પ્રુફિંગ કરાયું

બ્રેકીંગ નર્મદા :

ઉનાળામાં પાણીની સપાટી ઘટાડી રાજ્યોના ડેમ ભરવા સાથે SSNNL એ મુખ્ય કેનાલમાં સિંચાઈ અને લોકોને પીવાના પાણીથી તૃપ્ત કરી સમારકામ પણ હાથ ધર્યું

સરદાર સરોવરમાં 21 દિવસમાં જ જળસ્તર 113.12 થી વધી આજે 116.47 મીટર થયા, વિલંબિત ચોમાસું નર્મદા ડેમને કોઈ અસર નહિ કરે

ડેમમાં ચોમાસાની સિઝન 1 જુલાઈથી શરૂ થઈ 15 ઓક્ટોબર સુધી કાર્યરત રહે છે

હજી ચોમાસાની મોસમના 26 દિવસમાં જ ડેમમાં નવા 3 મીટર સુધી નીર ભરાયા છે

ડેમ બાંધકામના 1986 થી લઇ પ્રથમ વખત હાથ ધરાયેલી ટ્રીટમેન્ટમાં સરફેસ લિકેજની 6 તબક્કાની પ્રક્રિયા હાથ ધરાઈ

લિકેજ રિપેરની છ-પગલાની પ્રક્રિયામાં સફાઈ, વી-ગ્રુવ ગેપ બનાવવી, તેને રસાયણોથી સારવાર આપવી અને પછી પેઇન્ટના 3 સ્તરોથી કોટિંગ કરાયું

ઉપરવાસના કેચમેન્ટ વિસ્તારોમાં 38 રેઈન ગેજ સ્ટેશનમાંથી 26 માં છેલ્લા 24 કલાકમાં વરસાદ

વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના જન્મદિવસ 17 સપ્ટેમ્બર સુધી ડેમ તેની સર્વોચ્ચ સપાટી 138.68 મીટરની સર કરી લેશે

રાજપીપલા, તા.31


ગુજરાતની જીવાદોરી સરદાર સરોવર નર્મદા ડેમને ઉનાળામાં ખાલી કરી રાજયભરના તળાવો, જળાશયો ભરવા અને ખેડૂતોને 2 મહિના સુધી સિંચાઈ માટે પાણી આપવા સાથે SSNNL દ્વારા 1986 પછી સૌપ્રથમવાર ડેમની 16000 ચોરસ મીટર સપાટીનું વોટર પ્રુફિંગ લીકેજ સ્મરકામની 6 તબક્કામાં પ્રક્રિયા હાથ ધરાઈ હતી.
જીવાદોરીના ઘટેલા જળ કે વિલંબિત ચોમાસુ સરદાર સરોવર માટે કોઈ સમસ્યા નહિ હોવાનું સત્તાધીશો જણાવી રહ્યાં છે. ડેમ સત્તાધીશો મુજબ હજી ચોમાસુ બેઠાને 26 દિવસ થયા છે અને 15 ઓક્ટોબર સુધી ચોમાસુ ચાલશે. જે જોતા ડેમ તેની સર્વોચ્ચ સપાટી 138.68 મીટરને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના જન્મદિવસ 17 સપ્ટેમ્બર સુધીમાં સર કરી લેશે. ઉનાળામાં નર્મદા ડેમમાં પ્રથમ વખત સપાટીની સારવાર લેવામાં આવતાં જળસ્તરમાં ઘટાડો થયો હતો. સરદાર સરોવર નર્મદા નિગમના સત્તાધીશો મુજબ, ઉનાળા દરમિયાન ડેમને લીકેજની મરામતની મંજૂરી આપવા હેતુથી ડ્રેઇન ખાલી કરવામાં આવ્યો હતો. જેની સાથે રાજ્યના તળાવો, જળાશયો ભરી દઈ ખેડૂતોને 3 મહિના સિંચાઈ માટે અવિરત નર્મદાના નીર કચ્છ સુધી વ્હેડાવવામાં આવ્યા હતા.

નર્મદા ડેમ વર્ષ 1986 માં નિર્માણ થયા બાદ પ્રથમ વખત લિકેજ માટે આ ઉનાળામાં લીકેજ અટકાવવા સપાટીની સારવાર માટે સમારકામ હાથ ધરાયુ હતું. સોમવારે નર્મદા ડેમમાં 116.09 મીટર પાણી નોંધાયું છે. ઉનાળા દરમિયાન આ ડેમને લીકેજ સમારકામ માટે હેતુસર પાણીનો જથ્થો ખાલી કરાયો હતો. ચોમાસુ વિલંબિત હોવાથી ચિંતાજનક સમસ્યા નથી. SSNL ના સત્તાધીશો મુજબ જળ વર્ષ 1 જુલાઇથી શરૂ થાય છે, અને ચોમાસાની ગણતરી 31 ઓક્ટોબર સુધી થાય છે. તેથી, આપણે પાણીના વર્ષ અને ચોમાસાની ગણતરીના માત્ર 24 જ દિવસ હજી પસાર થયા છે. ચોમાસાની રીતનાં પરિવર્તનને ધ્યાનમાં રાખીને, 15 ઓક્ટોબર સુધી વરસાદ પડી શકે છે.
ઉપરવાસના કેચમેન્ટ વિસ્તારોમાં 38 રેઈન ગેજ સ્ટેશનમાંથી 26 માં છેલ્લા 24 કલાકમાં વરસાદ પડ્યો છે. કેટલાક નંબરો ખૂબ નોંધપાત્ર નથી પરંતુ તેમાંના મોટાભાગનામાં સારો વરસાદ થયો છે. આમાંથી 34 સ્ટેશનો મધ્યપ્રદેશમાં છે. જોકે તે પેહલા જ નિગમે ડેમના બંધારણ અને જાળવણી  સમારકામની કામગીરી હાથ ધરવાની તક લઈ લીધી હતી.
વર્ષ 1986 માં પ્રથમ વખત નિર્માણ થયા બાદ, દેશના ત્રીજા સૌથી મોટા કોંક્રિટ ડેમનું લિકેજનું સમારકામ કરાયું હતું. ઉનાળા દરમિયાન સિંચાઈ માટે પાણી છોડીને ડેમને ખાલી કરાયો હતો. જેનો હેતુ ડેમની અપસ્ટ્રીમ સપાટી અથવા જળાશયની બાજુની ડેમ સ્ટ્રક્ચરને લીકેજ પ્રૂફ ટ્રીટમેન્ટમાંથી પસાર થવા દેવાનો હતો. ડેમની સરફેસ રચનાને મજબૂત કરવા અને લિકેજ બંધ કરવા માટે 16,000 ચોરસ મીટરના ક્ષેત્રને રસાયણોથી સારવાર આપવામાં આવી છે.  આ પહેલીવાર છે જ્યારે ડેમની સંપૂર્ણ પહોળાઈ માટે લિકેજની સારવાર હાથ ધરવામાં આવી રહી છે.

લિકેજ રિપેરની 6 પગલાની પ્રક્રિયામાં સફાઈ, વી-ગ્રુવ ગેપ બનાવવી, તેને રસાયણોથી સારવાર આપવી અને પછી પેઇન્ટના 3 સ્તરોનો કોટિંગ શામેલ છે. વધુમાં SSNNL તરફથી માહિતી મળી હતી કે, MP મધ્યપ્રદેશમાં તાવા અને ઓમકારેશ્વર ડેમોમાં પાણીનું સ્તર ગયા વર્ષ કરતા ઘણા વધારે છે, અને વિલંબ થતાં ચોમાસા સાથે નર્મદામાં ડેમ જળાશયનું સ્તર જલ્દી વધશે. ગત 5 જુલાઈએ ડેમની સપાટી 113.12 મીટર હતી જે આજે 26 જુલાઈએ 116.47 મીટર
છે.

તસવીર :જ્યોતિ જગતાપ, રાજપીપલા